for Greek and French, please scroll down
republishing from Magazine «4» number 6, December 2020
On Synantisi’s 2nd conference (Synantisi = Initiative for an Anti-capitalist, Internationalist Left)
If anything, intense socio-political conjunctures are what we have become accustomed to, in the last decade. However, the intensity and critical nature of the current one has dramatically overshadowed every other moment of the social conflict, at least over the past five years. The COVID-19 pandemic, an unprecedented event for modern, “developed” societies, intersects with the current, twelve-year-old capitalist crisis, thus severely disrupting the “post-memorandum”, economic and social normality of the previous period. And all this, against the backdrop of an increasingly severe climate and in a broader sense, environmental crisis, which has already been shifted away from the center of the public debate, something that may have a further negative impact on it.
On top of all this, we have the worst, government since 1974, engaging in extreme right-wing politics: the health and education sectors’ harsh, neo-liberal, pandemic management, the massive repression – both institutionally and through unprecedented police abuses – the refugee population’s inhuman management, the Orthodox church’s appointment as the privileged regulator of the government’s agenda and finally, the creation of a nationalistic and militaristic atmosphere through the “maintenance” of the Greek – Turkish conflict both as a pretext and an objective. Furthermore, one can hardly overlook the mainstream media’s suffocating and provocative pro-government affiliation, SYRIZA and KINAL’s (former-PASOK) weak – even consensual in some areas – opposition and the “historic low” the radical and anticapitalist Left has reached.
It was within this context that Synantisi’s 2nd conference took place on October, 10th and 11th, 2020, with the following goals and challenges ahead:
First, to shape an analysis that highlights the interdependence of health, capitalist and environmental crises. The pandemic may have triggered a new, recessionary spiral for global capitalism, nevertheless, the root causes of the capitalist crisis itself are structural. Likewise, structural are also the causes of the climate crisis – and not human activity at large – a crisis which, in each own turn, has a multiplier effect on social inequalities and exclusions that capitalism produces.
Secondly, to identify priorities in fronts where political intervention is necessary, on the basis of a short to mid-term forecast for the future course of events. The worsening pandemic -while coronavirus cases are growing exponentially- as well as the rise in poverty will be the main problems in the coming months. Social reactions provoked by the state’s limited – if not bordering on indifference- response to these issues are expected to be met with new incidents of repression. Junior and high school students’ unjustified arrests and detention during their protests also reflect the government’s choice of strategy. Therefore, the social struggles’ empowerment calls for solidarity to be better organized, so that anything, from food and basic necessities to legal aid, can be provided to those in need. It also means standing up against the onslaught of conservatism (sometimes courting obscurantism), as there can be no social, emancipatory movement if anti-science, conspiracy theories, racism and post-civil-war «nationalism»* prevail.
Finally, to persist in finding ways for the necessary recοnstitution of the anti-capitalist, radical Left. The immense tasks being set by the aforementioned triple crisis, combined with a far-right regime of “organized deceit” established by the government in tandem with the media, cannot be fulfilled by the mere sum of the existing Left’s components, neither does it simply require a slightly better coordination. Its fragmentation and shrinkage are only symptoms of a deeper cause: the Left in Greece has virtually no new plan to propose to the subordinate classes since the “left government” was defeated in 2015. Here, the qualifier “new” must be underlined. Serving the same dish again and again with the only difference being a more “honest” government, turns a blind eye to a number of distressing but critical questions both old and new. To name but a few: what the economic and geopolitical rupture with the E.U. entails, how the Left can withstand the adverse effects of the “struggle within the state”, how (and if) it opposes the bourgeois institutions and finally, how a democratic and no-growth economy can be built, something that not only past, bureaucratic experiences, but also the impending environmental threats, seem to demand. Without answers to these and other relevant questions, what remains of the Left cannot go on pretending that it knows what it is doing. The fact that it cannot provide a convincing alternative, despite the impasses described above, is no mere chance.
Obviously, Synantisi’s 2nd Conference is only one of the first steps towards the radical Left’s reconstitution. However, the fact that the beginning of this course has been established and the interest in a broader process shared with like-minded groups and activists, has been renewed, is of utmost importance. Especially at a time when the “outside-the-walls” Left is being plagued by a combination of both demobilization and pugnacious self-justification. Despite the novelty of the fact that the conference was held online, the combination of its results along with the procedure itself, the quality of the discussion held, its youthful composition and the unexpectedly high attendance of both members and observers, made it a foothold of optimism in a future that many hastily discount as futile.
Dimitris Papazacharias
Coordination of Synantisi / Initiative for an Anti-capitalist, Internationalist Left
*Ideology of the police state established after the Greek civil war (1945 -1949).
αναδημοίευση από το Περιοδικό “4” ,τεύχος 6, Δεκέμβρης 2020
Προγεφύρωμα αισιοδοξίας για το μέλλον
Για τη 2η συνδιάσκεψη της «Συνάντησης για μια Αντικαπιταλιστική Διεθνιστική Αριστερά»
Αν μη τι άλλο, την τελευταία δεκαετία έχουμε συνηθίσει στις πυκνές συγκυρίες. Ωστόσο, η πυκνότητα και η κρισιμότητα της συγκυρίας που διανύουμε επισκιάζει θεαματικά κάθε άλλη στιγμή του κοινωνικού ανταγωνισμού, τουλάχιστον την τελευταία πενταετία. Η καινοφανής για σύγχρονες «αναπτυγμένες» κοινωνίες πανδημία του νέου κορωνοϊού, συναντά τη δωδεκαετή πλέον σοβούσα καπιταλιστική κρίση, ανατρέποντας προς το χειρότερο τη «μετα-μνημονιακή» οικονομική και κοινωνική κανονικότητα της προηγούμενης περιόδου. Κι αυτά στο φόντο της ολοένα οξυνόμενης κλιματικής και ευρύτερα περιβαλλοντικής κρίσης, ο παραγκωνισμός της οποίας από το επίκεντρο της δημόσιας συζήτησης ευνοεί την επί τα χείρω εξέλιξή της.
Στα παραπάνω, προστίθεται βέβαια η πολιτική της χειρότερης κυβέρνησης από τη μεταπολίτευση, με έντονα ακροδεξιά χαρακτηριστικά: η σκληρά νεοφιλελεύθερη διαχείριση της πανδημίας, στα πεδία της υγείας και της παιδείας, συναντά τη μεγάλη ένταση της καταστολής –τόσο θεσμικά όσο και μέσω πρωτοφανών αστυνομικών αυθαιρεσιών– την απάνθρωπη διαχείριση του προσφυγικού, την ανάδειξη της εκκλησίας σε προνομιακό ρυθμιστή της κυβερνητικής ατζέντας και φυσικά την καλλιέργεια εθνικιστικού και μιλιταριστικού κλίματος, με αφορμή και στόχο τη «συντήρηση» της ελληνοτουρκικής διένεξης. Εντωμεταξύ, δύσκολα μπορεί να παραβλέψει κανείς το ασφυκτικά και προκλητικά φιλοκυβερνητικό τοπίο στα συστημικά ΜΜΕ, την αναιμική –έως και συναινετική σε κάποιους τομείς– αντιπολίτευση που ασκείται από τον ΣΥΡΙΖΑ και το ΚΙΝΑΛ, και το «ιστορικό χαμηλό» στο οποίο βρίσκεται η ριζοσπαστική και αντικαπιταλιστική αριστερά.
Σ’ αυτές τις συνθήκες πραγματοποιήθηκε η 2η συνδιάσκεψη της Συνάντησης, με τους εξής στόχους – προκλήσεις μπροστά της:
Πρώτον, να αρθρώσει μια ανάλυση που αναδεικνύει την αλληλεξάρτηση της υγειονομικής, της καπιταλιστικής και της περιβαλλοντικής κρίσης. Η πανδημία μπορεί να αποτέλεσε τον πυροδότη του νέου υφεσιακού σπιράλ του παγκόσμιου καπιταλισμού, αλλά τα βαθύτερα αίτια της καπιταλιστικής κρίσης είναι δομικά. Αντίστοιχα, σε δομικά αίτια του καπιταλισμού οφείλεται και η κλιματική κρίση –και όχι γενικά και αόριστα στην ανθρώπινη δραστηριότητα– η οποία με τη σειρά της λειτουργεί ως πολλαπλασιαστής των κοινωνικών ανισοτήτων και των αποκλεισμών που προκαλεί ο καπιταλισμός.
Δεύτερον, να παράξει μια στοιχειώδη ιεράρχηση των μετώπων παρέμβασης για το επόμενο διάστημα, με βάση μια βραχυμεσοπρόθεσμη πρόβλεψη για την εξέλιξη των πραγμάτων. Η επιδείνωση της πανδημίας –που ήδη προχωρά εκθετικά– και η εξάπλωση της φτώχειας θα είναι τα κύρια προβλήματα των επόμενων μηνών. Οι κοινωνικές αντιδράσεις που προκαλεί η ήσσονα προσπάθεια –που αγγίζει τα όρια της αδιαφορίας– του κράτους στα εν λόγω πεδία, αναμένεται να συναντήσουν νέα περιστατικά καταστολής. Οι μαθητικές κινητοποιήσεις και οι αναίτιες συλλήψεις και κρατήσεις μαθητών είναι στιγμιότυπο μιας στρατηγικής επιλογής της κυβέρνησης. Συνεπώς, η ενδυνάμωση των κοινωνικών αγώνων περνάει αναγκαστικά μέσα από την καλύτερη οργάνωση της αλληλεγγύης, ώστε να εξασφαλίζει από φαγητό και είδη πρώτης ανάγκης μέχρι νομική βοήθεια σε όσους/ες/α έχουν ανάγκη. Περνάει όμως και μέσα από την όρθωση του αναστήματος απέναντι στον επελαύνοντα συντηρητισμό, ο οποίος ενίοτε φλερτάρει με το σκοταδισμό, καθώς δεν μπορεί να υπάρξει απελευθερωτική κοινωνική κίνηση αν ηγεμονεύσει ο αντι-επιστημονισμός, η συνωμοσιολογία, ο ρατσισμός και η μετεμφυλιακού τύπου «εθνικοφροσύνη».
Τρίτον, να επιμείνει στην αναζήτηση δρόμων για την αναγκαία ανασύνθεση της αντικαπιταλιστικής ριζοσπαστικής αριστεράς. Τα θεόρατα καθήκοντα που συνεπάγεται η προαναφερθείσα τριπλή κρίση, σε συνδυασμό με ένα ακροδεξιό καθεστώτος «οργανωμένου ψεύδους», αποτελούμενου από την κυβέρνηση και τα ΜΜΕ, δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν με ένα απλό άθροισμα ή λίγο καλύτερο συντονισμό της υπαρκτής αριστεράς. Ο κατακερματισμός και η συρρίκνωση της τελευταίας δεν αποτελούν παρά συμπτώματα μια βαθύτερης αιτίας: από την ήττα της «κυβέρνησης της Αριστεράς» το 2015 και μετά, η Αριστερά στην Ελλάδα πρακτικά δεν έχει να προτείνει κάποιο νέο σχέδιο στους υποτελείς. Εδώ, ο προσδιορισμός «νέο» πρέπει να υπογραμμιστεί. Το εκ νέου σερβίρισμα του ίδιου πιάτου, με τη μόνη διαφορά μιας πιο «τίμιας» κυβέρνησης, απωθεί μια σειρά από κρίσιμα ερωτήματα, παλιά και νέα: Από το τί συνεπάγεται η ρήξη με την ΕΕ σε οικονομικό και γεωπολιτικό επίπεδο, το πώς ανθίσταται η Αριστερά στις παρενέργειες της «πάλης στο εσωτερικό του κράτους» και το πώς (και αν) αντιπολιτεύεται τους αστικούς θεσμούς, μέχρι τον τρόπο οικοδόμησης μιας δημοκρατικής και μη-αναπτυξιακής οικονομίας, όπως φαίνεται να προστάζουν οι γραφειοκρατικές εμπειρίες του παρελθόντος, αλλά και οι μεγάλοι περιβαλλοντικοί κίνδυνοι που βρίσκονται πλέον στο κατώφλι της εποχής μας. Χωρίς απαντήσεις στα παραπάνω, και σε αρκετά ακόμα, δεν μπορεί να καμώνεται η εναπομείνασα Αριστερά ότι ξέρει τί κάνει. Το ότι δεν πείθει, παρά τα αδιέξοδα των από πάνω, δεν είναι τυχαίο.
Η 2η συνδιάσκεψη της Συνάντησης, προφανώς, δε συνιστά παρά ένα από τα πρώτα βήματα σ’ αυτή την κατεύθυνση. Ωστόσο, το γεγονός ότι κατοχύρωσε αυτή την κατεύθυνση, και ανανεώνει το ενδιαφέρον για μια ευρύτερη διεργασία από κοινού με ομάδες και αγωνιστές/τριες ανάλογων προβληματισμών, σε μια εποχή που η «εκτός των τειχών» αριστερά μαστίζεται από ένα συνδυασμό αποστρατεύσεων και παρακμιακής αυτοεπιβεβαίωσης, είναι εξαιρετικά σημαντικό. Ο δε συνδυασμός των αποτελεσμάτων της συνδιάσκεψης με την ίδια τη διαδικασία της, με την ποιότητα του διαλόγου, τη νεανική της σύνθεση, και την άνω των προσδοκιών συμμετοχή μελών και ανένταχτων παρατηρητών, παρά το πρωτόγνωρο της διαδικτυακής διεξαγωγής της, την καθιστούν ικανό προγεφύρωμα αισιοδοξίας στην όχθη ενός μέλλοντος που πολλοί βιαστικά προεξοφλούν ως μάταιο.
Δημήτρης Παπαζαχαρίας
Συντονιστικό της Συνάντησης για μια Αντικαπιταλιστική Διεθνιστική Αριστερά
republication Revue «4» numéro 6, Décembre 2020
Une tête de pont d’optimisme pour l’avenir
2ème Conférence de Synantissi / Rencontre pour une gauche anticapitaliste et internationaliste
Ce à quoi nous avons été sûrement habitués, en cette dernière décennie, c’est à des conjonctures fort chargées. Pour autant, la densité et le caractère critique de la conjoncture que nous traversons éclipse de manière spectaculaire tout autre point de la concurrence sociale, au moins pour les 5 dernières années. La pandémie du Covid 19, fait sans précédent pour les sociétés contemporaines « développées », croise la crise capitaliste qui, après avoir éclaté il y a 12 ans, a dépassé le stade de la simple menace. Cette pandémie a fait plonger vers le pire l’économie « post-memorandums » et la normalité sociale de la période antérieure. Et cela sur fond de crise climatique en croissance continue et plus généralement de crise environnementale, et le fait de l’écarter du cœur du débat public favorise son évolution vers le pire.
À tout ceci il faut bien sûr ajouter la politique du pire gouvernement depuis 1974, avec ses fortes caractéristiques d’extrême droite : la gestion brutalement néolibérale de la pandémie, dans les domaines de la santé et de l’éducation, recoupe l’intensité de la répression -aussi bien sur le plan juridique que dans les actes arbitraires et jamais vus encore de la part de la police-, mais aussi la gestion inhumaine des réfugié-e-s, la désignation de l’Église orthodoxe au titre de régulateur privilégié de l’agenda gouvernemental, sans oublier bien sûr l’entretien d’un climat nationaliste et militariste ayant comme objet et comme objectif de « cultiver » les différends gréco-turcs. Dans le même temps, il est impossible de laisser de côté le paysage des médias systémiques dont l’orientation progouvernementale étouffe et provoque, ainsi que l’opposition très faible -jusqu’à être consensuelle dans certains secteurs- menée par Syriza et par KINAL (ex-Pasok), mais aussi le niveau « historiquement bas » où se trouve la gauche radicale et anticapitaliste.
Voilà les conditions dans lesquelles a eu lieu la 2ème conférence de Synantissi, avec devant elle les objectifs et défis suivants :
D’abord, articuler une analyse montrant l’interdépendance des questions de santé et de la crise capitaliste et environnementale. La pandémie peut avoir constitué le détonateur de la nouvelle spirale de récession du capitalisme mondial, il n’empêche que les causes plus profondes de la crise capitaliste sont structurelles. C’est bien aux causes structurelles du capitalisme qu’est dû la crise climatique et non pas pour des raisons générales et indéterminées de l’activité humaine. Et cette crise climatique à son tour fonctionne comme multiplicatrice des inégalités et des exclusions sociales que produit le capitalisme.
Ensuite, élaborer une hiérarchie élémentaire des fronts d’intervention pour la prochaine période, basée sur une prévision à court et moyen terme des développements à venir. L’aggravation de la pandémie -elle progresse déjà de manière exponentielle- et l’expansion de la pauvreté seront les principaux problèmes des prochains mois. Les réactions sociales que provoque la réponse du pouvoir très insuffisante -proche du seuil d’indifférence- dans les domaines en question rencontrent de nouveaux cas de répression. Les arrestations et gardes à vue infondées lors des mobilisations des collégien-ne-s et lycéen-ne-s sont un instantané d’un choix stratégique du gouvernement. En conséquence, le renforcement des combats sociaux passe forcément par une meilleure organisation de la solidarité, de sorte qu’elle assure du soit pain et des produits de première nécessité ou une aide juridique à celles et ceux qui en ont besoin. Mais il passe aussi par la nécessité de tenir bien haut la tête levée face à la vague de conservatisme qui frise parfois l’obscurantisme : en effet, il ne peut pas y avoir de mouvement social de libération si ce qui est hégémonique, ce sont l’esprit anti-scientifique, le complotisme, le racisme et le « nationalisme » du type de l’après guerre civile [idéologie de l’État policier instauré après la guerre civile 1945-1949].
Troisièmement, insister sur la recherche de voies pour l’indispensable recomposition de la gauche anticapitaliste et radicale. Les tâches immenses entraînées par la triple crise évoquée ci-dessus, en lien avec un régime d’extrême droite de « mensonge organisé » formé par le gouvernement et les médias, ne peuvent être affrontées avec de simples additions ou, un peu mieux, une coordination de la gauche existante. Le morcellement et la diminution de cette gauche ne sont rien d’autre que les symptômes d’une cause plus profonde : depuis la défaite du « gouvernement de la gauche » en 2015, la gauche en Grèce n’a concrètement proposé aucun nouveau projet aux exploité-e-s. Et il faut vraiment souligner le terme de « nouveau ». En resservant le même plat, avec comme seule différence un gouvernement plus « honnête », on repousse une série de questions cruciales, anciennes et nouvelles : celles de savoir ce qu’exige une rupture avec l’UE aux niveaux économique et géostratégique, ou comment la gauche résiste aux effets secondaires de la « lutte au sein de l’état », ou comment (et si) on s’oppose aux institutions bourgeoises, ou encore comment construire une économie démocratique et de non-croissance, comme semblent le commander les expériences bureaucratiques du passé mais aussi les grands dangers environnementaux désormais présents au seuil de notre époque. Sans réponses aux questions ci-dessus et à d’autres encore, ce qui reste de la gauche ne peut pas faire semblant de savoir ce qu’elle fait. Qu’elle n’arrive pas à convaincre, malgré les impasses de ceux d’en haut, n’est pas un hasard.
Assurément, la deuxième conférence de Synantissi ne constitue rien d’autre que les premiers pas dans cette direction. Pour autant, qu’elle ait consolidé cet axe et qu’elle renouvelle son intérêt pour un large processus en commun avec des groupes et des militant-e-s ayant les mêmes préoccupations, dans une période où la gauche « hors les murs » est frappée par une combinaison de démobilisations et d’auto-affirmations décadentes, ce fait est particulièrement important. Les résultats de la conférence, par ses procédures, avec la qualité des échanges, aa composition jeune, et la participation bien au-dessus de ce qu’on pouvait espérer de membres et d’observateurs/trices non membres, malgré sa tenue inédite en vidéoconférence, tout cela font de cette conférence un avant-pont satisfaisant et porteur d’optimisme sur la rive d’un avenir que beaucoup prévoyaient comme vain.
Dimitris Papazacharias
Coordination de Synantissi / Rencontre pour une gauche anticapitaliste et internationaliste
