(Το παρακάτω κείμενο αποτελεί συλλογική επεξεργασία της “Συνάντησης για μια Αντικαπιταλιστική Διεθνιστική Αριστερά” με σκοπό να συμβάλλει στο διάλογο που έχει ανοίξει για την επόμενη μέρα της Αντικαπιταλιστικής και Ριζοσπαστικής Αριστεράς)
Οι εθνικές κάλπες
- Στις 7 Ιούλη ηττήθηκε ο ΣΥΡΙΖΑ από τη δεξιά. Ηττήθηκε, όμως, από τη δική του, στην πράξη, δεξιά πολιτική. Ηττήθηκε εξαιτίας της επιλογής του να αψηφήσει τη λαϊκή εντολή του δημοψηφίσματος του 2015, να προσχωρήσει στο αστικό στρατόπεδο και να συνεχίσει, στο όνομα της αριστεράς, μια σκληρή, ταξική πολιτική υποτίμησης της εργασίας και εκποίησης των κοινών αγαθών. Γιατί τα στρατόπεδα συγκέντρωσης μεταναστ(ρι)ών και τα τμήματα κολαστήρια (βλ. Α.Τ. Ομόνοιας) συνεχίζουν να είναι εδώ. Ηττήθηκε γιατί επί των ημερών του 570 χιλιάδες εργαζόμενοι αμείβονται με «μισθό» κάτω των 500 ευρώ και οι μισοί από αυτούς καλούνται να «ζήσουν» με 250. Γιατί έκανε διαχείριση της φτώχειας, αντί για ανασυγκρότηση του κοινωνικού κράτους, υπηρετώντας τη νεοφιλελεύθερη αντίληψη του κράτους ύστατης επιβίωσης και επιτήρησης. Γιατί η επίσημη ανεργία παραμένει σε πολύ υψηλά επίπεδα και η όποια μείωση οφείλεται στη μετανάστευση χιλιάδων νέων στο εξωτερικό, στη μερική απασχόληση και στα προγράμματα ανακύκλωσης της ανεργίας.
- Κέρδισε η δεξιά της Νέας Δημοκρατίας και είναι έτοιμη, όντας αυτοδύναμη, να πάρει την εκδίκησή της και να ταχθεί με πολύ πιο αποφασιστικό τρόπο ενάντια στον κόσμο της εργασίας και της νεολαίας. Ήδη από τις πρώτες μέρες διακυβέρνησης δίνει τον τόνο για όσα θα επακολουθήσουν, σε μια σειρά από μέτωπα: Πρώτον, στα εργασιακά με ένταση της εργασιακής εκμετάλλευσης και διεύρυνση της εργασιακής ζούγκλας προς επίτευξη των αναγκαίων ρυθμών ανάπτυξης για την εξυπηρέτηση των δυσθεώρητων πλεονασμάτων. Δεύτερον, στην επιτάχυνση του γνωστού μοντέλου «ανάπτυξης» που θα βασίζεται σε καταστροφικές για την ποιότητα ζωής και το περιβάλλον «επενδύσεις», με προεξάρχουσα την εξόρυξη υδρογονανθράκων, η οποία ενέχει και το κίνδυνο απειλής της ειρήνης στην ευρύτερη περιοχή. Τρίτον, στη καταστολή με αναβάθμιση της επίθεσης στους χώρους αγώνα, με την περιστολή δημοκρατικών δικαιωμάτων, την επιδιωκόμενη κατάργηση του πανεπιστημιακού ασύλου και την ανασυγκρότηση κατασταλτικών ομάδων, όπως η ομάδα Δέλτα. Τέταρτον, στο πεδίο της περιθωριοποίησης και της έντασης των κοινωνικών αποκλεισμών μέσω της περαιτέρω απομόνωσης προσφύγων, μεταναστών νέων και άλλων κοινωνικών ομάδων, ακόμα και από το σύστημα υγείας και την επαναφορά φυλακών τύπου Γ. Πέμπτον, στη διεύρυνση της εμπορευματοποίησης με την ολοκλήρωση των ιδιωτικοποιήσεων δημοσίων αγαθών που αποφασίστηκαν επί ΣΥΡΙΖΑ, τη λειτουργία δημόσιων φορέων με κριτήριο την οικονομική αποδοτικότητα και τη διεύρυνση του χώρου της αγοράς σε Υγεία και Παιδεία. Η ΝΔ θα επιχειρήσει, συνολικά, να βαθύνει τη βίαιη απόσπαση πλούτου και εξουσίας από την κοινωνική πλειοψηφία.
- Η Χ.Α. βρίσκεται εκτός βουλής. Έχοντας χάσει στο δρόμο από το αντιφασιστικό κίνημα, δικαστικά διωκόμενη, οικονομικά αποδυναμωμένη, με εσωτερικά προβλήματα και με τη ΝΔ να προελαύνει, δεν κατάφερε να επανασυσπειρώσει την εκλογική της βάση. Δεν μπορεί όμως να υπάρξει εφησυχασμός, αφού η ναζιστική οργάνωση δεν έχει οριστικά διαλυθεί, ενώ δεν αποκλείεται το προσεχές διάστημα να επιχειρήσει μια επάνοδο στο πεδίο του δρόμου. Την ίδια στιγμή στον αφρό της δεξιάς μετατόπισης πέτυχε να μείνει το κόμμα Βελόπουλου, παρά τις πιέσεις, συμπληρώνοντας ως η ακροδεξιά εφεδρεία το σκηνικό συντηρητικοποίησης. Η παρουσία του στο κοινοβούλιο σε συνδυασμό με την αυτοδυναμία της ΝΔ προδιαγράφει μια περίοδο νομοθετικής αποτύπωσης ενός κατασταλτικού κρατισμού, απέναντι στους χώρους αγώνα και στα εγχειρήματα χειραφέτησης του κόσμου της εργασίας και της νεολαίας.
- Στην εθνική βουλή εκλέγουν βουλευτές το ΚΚΕ και το ΜΕΡΑ25. Το ΚΚΕ δεν κατάφερε να ενισχυθεί παρά το πέρασμα του ΣΥΡΙΖΑ στο αντίπαλο στρατόπεδο του κοινωνικού ανταγωνισμού, μη μπορώντας να προσδιορίσει ένα εναλλακτικό σχέδιο για τον κόσμο της εργασίας. Το ΜΕΡΑ25 κατάφερε, να εισέλθει στο εθνικό κοινοβούλιο, δείχνοντας ότι έχει συγκεκριμένες απαντήσεις για κεντρικά ερωτήματα (χρέος, φορολογία, ιδιωτικοποιήσεις, τράπεζες κα) και ποντάροντας στην επικοινωνιακή δεινότητα του επικεφαλής του. Ουσιαστικά όμως, αποτελεί μια δεξιά εκδοχή ενός συγκρουσιακού σχεδίου, καθόλα προσωποπαγές και συγκεντρωτικό, με προτάσεις που ακροβατούν μεταξύ αριστεράς και διαχείρισης του συστήματος, επιχειρώντας να διαμορφώσουν όρους μιας προοδευτικής εθνικής ενότητας.
- Η ευρύτερη αντικαπιταλιστική και ριζοσπαστική αριστερά (ΑΝΤΑΡΣΥΑ, ΛΑΕ, κα) βρέθηκε στο περιθώριο των πολιτικών εξελίξεων. Οι ευθύνες του ΣΥΡΙΖΑ αναφορικά με τη συνολική μετατόπιση στα δεξιά είναι προφανείς, όμως ολόκληρη η ανταγωνιστική αριστερά, ημών συμπεριλαμβανομένων, απέτυχε -επίσης- επί τέσσερα χρόνια να μιλήσει στα μυαλά και τις καρδιές των ανθρώπων. Το πρώτο διάστημα, απέτυχε, ή δεν θέλησε καν, να συγκροτήσει ένα ανταγωνιστικό πολιτικό σχέδιο απέναντι στο ενιαίο ΤΙΝΑ των μνημονιακών δυνάμεων. Στη συνέχεια, απέτυχε να συμβάλει καθοριστικά στην ανασυγκρότηση των κοινωνικών χώρων και κινημάτων ώστε να αποτελέσει η ίδια έναν πόλο υποδοχής, επαναστράτευσης και συμμετοχής των ηττημένων και απογοητευμένων αγωνιστών/τριών της προηγούμενης περιόδου, αλλά νέων που αμφισβητούσαν ή απείχαν. Οι δομές της παρέμειναν περίκλειστες και βραδυκίνητες, οι ηγεσίες πετρωμένες, ο λόγος τελετουργικά επαναληπτικός και γενικόλογα διακηρυκτικός. Μια πολιτική αποτυχία που οδήγησε ένα μικρό τμήμα αυτής της αριστεράς στο σημείο να εμφιλοχωρήσει στην κυρίαρχη ιδεολογία, μέσα από την πόρτα του εθνικισμού. Ο διπολισμός (ΝΔ- ΣΥΡΙΖΑ) και οι κοινωνικοί εκβιασμοί των εθνικών εκλογών, σε συνδυασμό με τα παραπάνω, έφεραν αυτό το σημαντικό μέγεθος αγωνιστών και αγωνιστριών στα όρια της πολιτικής ανυποληψίας.
Η ανάγκη της κινηματικής ανασύνταξης, σε όλα τα κοινωνικά μέτωπα
- Πάνω σε αυτό το νέο πολιτικό πλαίσιο η Αριστερά καλείται να βρει το σθένος να οργανώσει τις κοινωνικές αντιστάσεις για να ανακόψει την αναμενόμενη αναβαθμισμένη επίθεση της κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας στα ήδη χτυπημένα κοινωνικά δικαιώματα και κατακτήσεις. Για όσα μέτωπα φαίνεται να ανοίγει ήδη η ΝΔ, αλλά και για όσα είναι ήδη ανοιχτά ή θα προκύψουν στο μέλλον, είναι επιτακτικό η Αριστερά να βρεθεί σε θέση να δημιουργήσει κοινωνικά αναχώματα. Γι’ αυτό θεωρούμε ότι την επόμενη περίοδο είναι απαραίτητη η επιδίωξη του μέγιστου κινηματικού συντονισμού των δυνάμεων της αριστεράς, η ένωση επιμέρους πρωτοβουλιών και η από κοινού οργάνωση κινηματικών γεγονότων. Στα κοινωνικά πεδία της επόμενης περιόδου θα κριθεί η δυνατότητα της αριστεράς να διαμορφώνει σχέσεις με τους/τις πληττόμενες/ους και να δημιουργεί συνθέσεις που υπερβαίνουν τις επιμέρους αλήθειες.
- Σε αυτό το πλαίσιο, φαινόμενα όπως οι ξεχωριστές προσυγκεντρώσεις, τα «σπασμένα» φοιτητικά μπλοκ, η «υπερπολιτικοποίηση» κοινωνικών πρωτοβουλιών με στόχο πολιτικούς αποκλεισμούς, η επιδίωξη για «καπέλωμα» κοινωνικών αγώνων και άλλες πρακτικές που έχουν απομακρύνει αρκετό κόσμο από τις κινηματικές διαδικασίες, θεωρούμε ότι είναι τελείως παράταιρα στις σημερινές ιστορικές συνθήκες ήττας. Παρά τις υπαρκτές πολιτικές διαφωνίες, η κινηματική ενότητα στο δρόμο είναι το ελάχιστο στο οποίο προσδοκούμε για την επόμενη περίοδο ότι και θα επιδιώξουμε στο βαθμό που μας αναλογεί να τη διαφυλάξουμε.
Το στρατηγικό μας έλλειμμα που (πλέον) δεν προσπερνιέται
- Βέβαια, μια ανάλυση που θα έμενε μόνο στα προηγούμενα για να εξηγήσει την ήττα, θα παρέβλεπε τα σαφή όρια που έχουν δείξει τα «υπαρκτά» πολιτικά σχέδια. Έχουμε επισημάνει πολλές φορές ως «Συνάντηση» την αδυναμία της ελληνικής αριστεράς, να απαντήσει σε καίρια πολιτικά ερωτήματα, όπως αυτά που αναδείχθηκαν βίαια μετά τη συντριπτική ήττα του καλοκαιριού του 2015.
- Η Αριστερά, σε όλες τις εκφάνσεις της, και ημών συμπεριλαμβανομένων, έχει μεταξύ άλλων: Πρώτον, αποτύχει να περιγράψει ένα σχέδιο ρήξης με τους υπερεθνικούς οργανισμούς που δε θα αρκείται σε συνθηματολογία ή σε χρονικά απροσδιόριστες τεχνοκρατικές κινήσεις, αλλά θα υλοποιεί από ένα ανταγωνιστικό στον καπιταλισμό μοντέλο οργάνωσης της καθημερινότητας, που θα μπορέσει να ανταπεξέλθει στην πίεση των συνθηκών ρήξης και των εκβιασμών. Δεύτερον, έχει αποτύχει να εντάξει οργανικά στις αναλύσεις της και στις παρεμβάσεις της τα οικολογικά ζητήματα, παρότι η διεθνής και ελληνική συγκυρία τα αναδεικνύουν ως μία άμεση απειλή για τη ζωή στο πλανήτη. Τρίτον, δεν έχει καταφέρει να φέρει στο προσκήνιο των διεκδικήσεων της, τις αγωνίες, τα προβλήματα και τα όνειρα της σκληρά εκμεταλλευόμενης και άνεργης Νέας Γενιάς, παρότι μπορεί να αποτελείται πλειοψηφικά από νεότερα σε ηλικία οργανωμένα μέλη όπως και δεν έχει επεξεργαστεί επαρκώς, οργανωτικά και ιδεολογικά, τα ζητήματα φύλου. Τέταρτον, έχει αποφύγει να συζητήσει ουσιαστικά και να πειραματιστεί με ένα άλλο μοντέλο δημοκρατικής οργάνωσης τόσο στο εσωτερικό της όσο και στα κοινωνικά μέτωπα, παρότι ο κινηματικός κύκλος της προηγούμενης περιόδου έθετε στο επίκεντρό του την δημοκρατία.
- Αυτό που θεωρούμε, λοιπόν, είναι ότι έχουμε την ανάγκη από ένα πλατύ στρατηγικό διάλογο που θα επιχειρήσει να οικοδομήσει ένα συνολικό σχέδιο ανατροπής ορμώμενο από ερωτήματα όπως τα παραπάνω. Πιστεύουμε ότι δεν μπορεί να υπάρξει μακροπρόθεσμα ουσιαστική κινηματική ανάταση που θα αποσκοπεί σε ανατροπή των παγιωμένων δυσμενέστατων συσχετισμών, αν δεν συνομιλεί με ένα τέτοιο σχέδιο. Βεβαίως, η διεξαγωγή οποιασδήποτε οργανωμένης στρατηγικής επεξεργασίας έχει ανάγκη το «οξυγόνο» των κινηματικών πρωτοβουλιών, ειδικά αυτών που καταφέρνουν να μπολιάζονται με στοιχεία κοινωνικού πειραματισμού. Παρόλα αυτά είναι αναγκαία προϋπόθεση η με ειλικρινή διάθεση αυτοϋπέρβασης διεξαγωγή ενός τέτοιου διαλόγου για το ουσιαστικό προχώρημα των κινηματικών διεργασιών.
Ανασυνθέτοντας σε κοινό Τόπο
- Μετά το 2015, η αριστερά στο σύνολό της βρέθηκε σε συνθήκες κρίσης. Τα διαφορετικά σχέδιά της είχαν έκτοτε τέσσερα χρόνια για να δοκιμαστούν. Τα αποτελέσματα είναι γνωστά και επικυρώθηκαν στις πρόσφατες εκλογές. Τη στιγμή αυτή λοιπόν, συναντιούνται -ίσως- η ανάγκη με την επιθυμία και τη δυνατότητα, για μια ριζική ανασύνθεση του χώρου της ανταγωνιστικής αριστεράς. Το θετικό είναι ότι την διαπίστωση αυτή την μοιράζονται για πρώτη φορά αρκετές οργανώσεις, όσο και το πολύ μεγαλύτερο κοινό των ανθρώπων που στηρίζουν τα κινήματα και την αριστερά, αλλά αυτή τη στιγμή μένουν συνειδητά έξω από τα υπαρκτά σχήματα.
- Σήμερα το μεταβατικό πρόγραμμα και ο στρατηγικός διάλογος παραμένουν ζητούμενο, ώστε να προσδίδουν συνοχή στις επιμέρους θέσεις και να ανοίγουν ορίζοντες. Η συγκρότηση ενός τέτοιου προγράμματος πρέπει να τεθεί ως στόχος, ως πρώτο και κύριο αντικείμενο εργασίας, και όχι ως προαπαιτούμενο ενός ανασυνθετικού εγχειρήματος. Ο στρατηγικός διάλογος εξίσου χρειάζεται έναν χώρο για να διεξαχθεί, καθώς και αριστερούς ανθρώπους διατιθεμένους να υπερβούν τα εσκαμμένα. Οι στόχοι αυτοί προϋποθέτουν με τη σειρά τους την ενεργή συμμετοχή των ίδιων των αγωνιζόμενων κοινωνικών χώρων, οι οποίοι μπορούν να περιγράψουν καλύτερα από οποιοδήποτε την κατάσταση, τα επίδικα, τα αιτήματα σε κάθε πεδίο της ταξικής πάλης και του κοινωνικού ανταγωνισμού. Μέχρι να αποδώσουν αυτές οι διαδικασίες, ένα ανασυνθετικό εγχείρημα χρειάζεται μια άμεση, προσωρινή πολιτική συμφωνία που θα λειτουργεί ως πολιτική οριοθέτηση και ως πλαίσιο δράσης.
- Η ανασύνθεση αυτή χρειάζεται μια διαδικασία που να είναι ουσιωδώς και έμπρακτα ανοικτή σε όλους και όλες, ενταγμένους/ες και ανένταχτους/ες. Χρειάζεται συνελεύσεις, ώστε να συμμετέχουμε σε αυτή με, ενσώματο τρόπο και να συναποφασίζουμε ισότιμα για όλα. Και αυτές θα πρέπει να είναι αρκετά τακτικές ώστε να μπορούν να αναλαμβάνουν πραγματικά τις πολιτικές αποφάσεις και να έχουν τη δικαιοδοσία να επικοινωνούν οριζόντια μεταξύ τους. Ο συνελευσιακός τρόπος λειτουργίας είναι το ελάχιστο και το αυτονόητο και έχει ήδη υιοθετηθεί στο πλαίσιο υπαρκτών εγχειρημάτων, όμως η ουσία βρίσκεται στη λειτουργία της συνέλευσης, την αναζήτηση της συναίνεσης, το σεβασμό της πολυφωνίας και της μειοψηφίας, τη συντροφικότητα και την ειλικρίνεια στη συζήτηση και φυσικά την τήρηση των αποφάσεων.
- Όλα τα παραπάνω μπορούν και πρέπει να εκκινήσουν άμεσα ως διαδικασία, με σεβασμό όμως στις ταχύτητες κάθε συλλογικότητας στα πλαίσια της κοινής πορείας του εγχειρήματος. Οι συλλογικότητες εκείνες που αντιλαμβάνονται το τέλμα στο οποίο έχει περιέλθει ο ευρύτερος χώρος της αντικαπιταλιστικής και ριζοσπαστικής αριστεράς, την ανεπάρκεια των υπαρκτών σχημάτων, και έχουν ειλικρινή διάθεση υπερβάσεων, είναι αυτές που θα αποτελέσουν την πρώτη μαγιά δυνάμεων. Η διαδικασία δημιουργίας ενός νέου πολιτικού οργανισμού, μέσα από υπερβάσεις και συνθέσεις, θεωρούμε ότι μπορεί να γίνει πραγματικότητα στο ορατό πολιτικό μέλλον.
- Τέλος, για να πετύχει ένα εγχείρημα ανασύνθεσης, πρέπει πρώτα απ’ όλα να κάνουμε αυτοκριτική: να αποδεχθούμε με ειλικρίνεια και με ταπεινότητα την ανεπάρκεια της οργανωμένης αριστεράς, να ξεχάσουμε κάθε λογική αυταρέσκειας, αυτάρκειας και αυτόκεντρης ανάπτυξης και να ξεκινήσουμε με συντροφικότητα και ανοιχτά χαρτιά μια συζήτηση από την αρχή. Δεύτερον, να καταφέρει η διαδικασία αυτή να εμπλέξει το μεγαλύτερο δυνατό εύρος από το δυναμικό τόσο των οργανώσεων, όσο και των ανένταχτων ανθρώπων της κοινωνικής και πολιτικής αριστεράς. Ένα τέτοιο εγχείρημα, πέρα από έναν νέο τρόπο λειτουργίας και ένα ριζοσπαστικά πλαίσιο, χρειάζεται και ένα ριζικά διαφορετικό τρόπο έκφρασης και δράσης. Τα λόγια πρέπει να κουμπώνουν με τη δράση. Να αποδεικνύει ότι μπορεί να κάνει αυτά τα οποία επαγγέλλεται. Προϋπόθεση για αυτό είναι να απελευθερώσει την εκφραστικότητα, τη δημιουργικότητα, τη φαντασία των ανθρώπων του. Προϋπόθεση είναι να φτιάξει χώρους αλληλεγγύης και αυτοοργάνωσης που να μπορούν να δείχνουν με πράξεις πώς είναι κάποιες στιγμές του κόσμου που επιχειρούμε γενικευμένα να οικοδομήσουμε. Ο καιρός είναι μεταβλητός γιατί η αριστερά συνεχίζει να υπάρχει και χρειάζεται σε εμάς τους/τις αποκάτω, για τις ανάγκες και τις επιθυμίες μας σε χρόνο ενεστώτα.
