Γράφει ο Αντώνης Φάρας
Ένας έφηβος βρίσκεται δολοφονημένος στα σοκάκια της Βαλτιμόρης, πιθανότατα λόγω “ναρκοδουλειάς”. Ένας αστυνομικός πλησιάζει τον λυπημένο φίλο του νεκρού, που έχει μείνει να κοιτά το πτώμα. Συζητούν, ο ένας θέλει να μιλήσει και ο άλλος να ψαρέψει πληροφορίες για το ποιος τον σκότωσε. Η κουβέντα προχωράει και ο φίλος αποκαλεί το νεκρό με το παρατσούκλι του- Μυξιάρης. Ο αστυνομικός εξανίσταται:
- Αντί να του δώσετε χαρτομάντιλο, του δώσατε αυτό το παρατσούκλι. Δεν είναι δίκαιο.
για να λάβει την απάντηση:
- Έτσι είναι η ζωή (Life be that way, I guess).
Με αυτό τον τρόπο ξεκινάει το πρώτο επεισόδιο της σειράς The Wire και η σκηνή κλείνει με την διαπίστωση: This America, Man (Αυτή είναι η Αμερική, φίλε).
Μέσα σε αυτές τις τρεις λέξεις, συμπυκνώνεται όλη η ουσία μιας ρεαλιστικής απεικόνισης της ζωής στους δρόμους της Αμερικής: οι κανόνες του παιχνιδιού είναι στημένοι, αλλά το παιχνίδι εξακολουθει να παίζεται.
25.5
Τα τελευταία λόγια του George Floyd, στις 25 Μαΐου, λίγο πριν δολοφονηθεί από την αστυνομία στη Μινεάπολη, ήταν «Δεν μπορώ να αναπνεύσω» – το σύνθημα των διαδηλώσεων του 2014 μετά τη δολοφονία του Eric Garner. Την ίδια ημέρα, μια εντυπωσιακή περίπτωση αστυνομικής φυλετικής αδικίας λαμβάνει χώρα στη Νέα Υόρκη.
Η Amy Cooper βρίσκεται στο Central Park της Νέας Υόρκης, με το σκύλο της χωρίς λουρί σε μια περιοχή όπου είναι υποχρεωτικό για τα σκυλιά να φορούν ώστε να μην επηρεάσουν το προστατευμένο περιβάλλον και την πανίδα του σημείου.
Ο Christian Cooper είναι επίσης εκεί την ίδια ώρα. Οι προειδοποιήσεις σχετικά με την υποχρέωση κράτησης σκύλων σε λουρί υπάρχουν σε όλη την περιοχή και όταν συναντιούνται οι δρόμοι τους, της ζητάει να ακολουθήσει τους κανόνες. Εκείνη τον απαξιώνει λέγοντας του να μην την πλησιάσει και στη συνέχεια καλεί την αστυνομία ζητώντας βοήθεια ισχυριζόμενη ότι ένας μαύρος απειλεί τη ζωή της.
Γιατί ο Christian, που ζήτησε από την Amy να συμμορφωθεί με έναν κανόνα, δεν κάλεσε την αστυνομία ώστε να αναφέρει τη παράβαση; Και γιατί η Amy, που γνώριζε ότι έκανε λάθος και ότι είχε παραβιάσει έναν κανόνα, σκέφτηκε να καλέσει την αστυνομία για να αποκαταστήσει την τάξη; Γιατί είπε ότι απειλούσε τη ζωή της; Και γιατί ένιωσε την ανάγκη να διευκρινίσει ότι αυτός που την απειλούσε ήταν μαύρος;
Σίγουρα στη δυναμική των συμπεριφορών τους υπάρχουν συγκεκριμένες πτυχές που αφορούν αποκλειστικά τις ζωές της Amy και του Christian, και οι οποίες μπορούν να εξυπηρετήσουν λίγο ή καθόλου μια γενίκευση.
Εν μέρει, ωστόσο, η συμπεριφορά τους φαίνεται να ανταποκρίνεται σε ένα μακροπρόθεσμο μοτίβο, που υπάρχει στην αμερικανική κοινωνία:
Από την εποχή των Μαύρων Πανθήρων μέχρι το Black Live Matters, ο ρατσισμός οργανώνει κοινωνικές ιεραρχίες και η αστυνομική βία είναι απαραίτητη για τη διατήρηση των ανισοτήτων.
Για τον Christian το να αποφεύγει την αστυνομία όσο το δυνατόν περισσότερο είναι σοφό, για την Amy η αστυνομία αντιπροσωπεύει την ασφάλεια να μπορεί να διεκδικήσει τα δικαιώματά της, ακόμη και όταν κάνει λάθος.
Η Amy είναι λευκή και o Christian μαύρος.
26.5
Τα δύο αυτα γεγονότα μαγνητοσκοπήθηκαν, τα βίντεο κυκλοφόρησαν στο διαδίκτυο και προκάλεσαν άμεσες αντιδράσεις. Η Amy Cooper, την επόμενη μέρα απολύθηκε από την εταιρεία στην οποία εργαζόταν, έκανε δημόσια δήλωση συγγνώμης προς τον Christian Cooper και επεσήμανε ότι δεν είναι ρατσίστρια.
Στη Μινεάπολη, η διασταύρωση της 37ης οδού και της South Avenue του Σικάγου ήταν γεμάτη με διαδηλωτές που διαμαρτύρονταν για τη δολοφονία του George Floyd. Αντιδρώντας στην άμεση κινητοποίηση, ο δήμαρχος της πόλης βγήκε να ανακοινώσει ότι απέλυσε τους τέσσερις αστυνομικούς που εμπλέκονται στο θάνατο του Floyd. Ένα κύμα κινητοποιήσεων για τον τερματισμό της αστυνομικής βίας εναντίον των μαύρων αμερικανών ξεκίνησε να σαρώνει τη χώρα.
Τις επόμενες μέρες, η απόσταση που χωρίζει τη Μινεάπολη από τη Νέα Υόρκη (περίπου 1200 μίλια) μηδένισε λόγω της αγανάκτησης για τον καθόλου ουδέτερο ρόλο που διαδραματίζει η αστυνομία σε μια κοινωνία που διαιρείται φυλετικά. Εάν η Amy Cooper κάλεσε την αστυνομία να προστατευτεί από μία απειλή που δεν υπήρχε, ποιον θα μπορούσε να καλέσει ο George Floyd όταν γι’ αυτόν η ίδια η αστυνομία είναι η απειλή;
Όταν ο Bobby Seale και ο Huey Newton ίδρυσαν το κόμμα των Μαύρων Πανθήρων το 1966, το πλήρες όνομα ήταν Black Panther Party for Self-Defense (για την Αυτοάμυνα). Γιατί και από ποιον έπρεπε να υπερασπιστούν τους εαυτούς τους;
Σύμφωνα με τον Seale και τον Newton, οι κοινότητες των μαύρων στις Ηνωμένες Πολιτείες ζούσαν σε μια αποικία εντός του έθνους και η αστυνομία χρησίμευσε ως στρατός κατοχής εναντίον αυτών των κοινοτήτων. Επομένως, η αυτοάμυνα έπρεπε να γίνει κατανοητή ενάντια στο κράτος και την αστυνομία. Η αυτοοργάνωση θεωρήθηκε θεμελιώδης για τους μαύρους αμερικανούς ώστε να μπορούν να εκφραστούν χωρίς τα όρια και τις διακρίσεις που τους επιβάλλει το κράτος μέσω της αστυνομικής πειθαρχίας.
Οι γεμάτες φυλακές και οι αυξημένες ποινές με/σε μαύρους, η στάση της αστυνομίας με προπηλακισμούς, racial profiling (φυλετικό φακέλωμα), πολυάριθμες περιπτώσεις μαύρων αμερικανών που σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια αστυνομικών “επιχειρήσεων” φαίνεται σήμερα να επιβεβαιώνουν την ανάλυση που έκαναν οι Seale και Newton πριν από σχεδόν εξήντα χρόνια.
Παρά τις αλλαγές που έχουν πραγματοποιηθεί από τα τέλη της δεκαετίας του 1960, οι Ηνωμένες Πολιτείες εξακολουθούν να παραμένουν μια κοινωνία στην οποία η οικονομική θέση και η φυλετική καταγωγή καθορίζουν σαφώς την κοινωνική θέση, τα δικαιώματα και τα προνόμια που μπορούν ή δεν μπορούν να απολαμβάνουν οι πολίτες.
Η αστυνομία στα γκέτο και στις πιο διαχωρισμένες περιοχές της χώρας συνεχίζει να διαδραματίζει θεμελιώδη ρόλο στη διατήρηση αυτού του συστήματος ανισότητας. Όπως χθες, η Amy Cooper και ο George Floyd δεν μπορούν ακόμα να αντιληφθούν την αστυνομία με τον ίδιο τρόπο.
Για την μία, ο ήχος των σειρήνων είναι συνώνυμος με την ασφάλεια.
Για τον άλλο, είναι το σήμα να απομακρυνθεί όσο το δυνατόν περισσότερο, αλλιώς είναι νεκρός.
This America, Man.
Τil, Νο More.
